BÜYÜK BEŞ KİŞİLİK MODELİ

BÜYÜK BEŞ KİŞİLİK MODELİ 

 Psikolojik araştırmacılar genellikle kişiliği, davranış farklılıklarıyla ilgili istikrarlı eğilimler olarak düşünülebilecek beş temel özellik olarak tanımlarlar. Beş faktörlü kişilik modeli, her biri daha spesifik olanları kapsayan bu geniş özellikleri kapsar:

1- Deneyime açıklık (yönler entelektüel merak ve yaratıcı hayal gücünü içerir)

 Açıklık, yaratıcılığı ve bir insandaki yenilik ve çeşitliliği tercih eder. Ayrıca, bireyin yaratıcı veya bağımsız olduğu bir kapsam olarak da ele alınabilir. Tutarlılık veya ihtiyatlılığın aksine yaratıcılık veya merak içerir. Olumlu sanatlar, duygular, icatlar, macera, sıra dışı fikirler, merak ve deneyim çeşitliliği sunar. Temelde bir bireyin orijinal olduğu, büyük çıkarları olduğu ve isteyerek risk aldığı boyuttur.

2- Dürüstlük (organizasyon, üretkenlik, sorumluluk)

 Standartlaştırılmış, istikrarlı, öz disiplinli olma, dürüst davranma, hedeflere ulaşmaya odaklanma ve kendiliğinden davranış yerine planlı hale getirme eğilimidir. Etkili veya düzenli davranışı kolay veya dikkatsiz davranışla karşılaştırır.Bir kişinin dikkatli, temkinli ve dürüst olduğu düzeydir.

3- Dışa dönüklük (sosyallik, atılganlık; tersi içe dönüktür)

 Olumlu enerji, olumlu duygular, güven, sosyallik ve organizasyondaki simülasyonu başkalarıyla keşfetme eğilimi ve konuşkanlık dışa dönüklükler arasında sayılır. Olumlu duygusal durumları deneyimlemek ve kendini ve etrafındaki dünyayı iyi hissetmek dışa dönüklük olarak tanımlanır.

4- Kabul edilebilirlik (merhamet, saygılılık, başkalarına güven)

 Kabul edilebilirlik, birbirlerine karşı şüpheli ve düşmanca olmak yerine şefkatli ve işbirlikçi olma eğilimidir. Kişinin güven verici ve yararlı doğasını ve bir kişinin kötü bir öfkeye sahip olup olmadığını ölçmenin bir yöntemidir.Analitik veya müstakil doğa ile dostluğu veya merhameti ayırt eder. Basit bir ifadeyle, başkalarıyla iyi geçinme eğilimi olarak da tanımlanabilir.

5- Duygusal stabilite (anksiyete ve depresyona eğilimler)

 Öfke, kaygı, depresyon, olumsuzluk ve kırılganlık gibi hoş olmayan duyguları kolayca deneyimlemeye karşı önyargılı olmaktır. Nevrotiklik duygusal kararlılık ve dürtü kontrol derecesini kredilendirir ve düşük kutuplu duygusal kararlılığı ile bilinir. Olumsuz duygusal durumları algılama ve kendini ve etrafındaki dünyayı olumsuz görme eğilimi olarak tanımlanır.